De haven legt hiermee de fundamenten voor de ‘smart harbour’, de haven van de toekomst waar slimme technologieën worden ingezet om zowel de maritieme operaties als de operaties op land vlotter en efficiënter te laten verlopen. “Een slimme haven is een onderdeel van de Capital of Things waarvan de stad vorig jaar, samen met het Havenbedrijf, de Universiteit Antwerpen en innovatiespecialist imec, het ambitieniveau heeft bepaald”, vult Opstaele aan. “Enkele maanden na de ondertekening van de overeenkomst rollen we de eerste concrete projecten uit.”

Slim parkeren 
Schepen die vandaag aanmeren in de haven, krijgen een specifieke ligplaats aan de kaaimuur toegewezen. “Je kan het vergelijken met een auto die een betaalparking oprijdt. Ook daar heb je afgebakende parkeerplaatsen. Overschrijd je de limiet van je parkeerplaats, dan neem je niet één, maar twee plaatsen in, wat de capaciteit van de parking vermindert”, legt Piet Opstaele uit. Hetzelfde gebeurt ook met schepen die ‘parkeren’. Nemen ze niet de juiste afmetingen van hun ‘parkeerplaats’ in, dan vermindert de capaciteit aan de kaaimuren. De dokmeesters van het Havenbedrijf controleren weliswaar of elk schip juist parkeert, maar soms gebeurt de controle pas nadat een schip al is aangemeerd. “Een schip dan manoeuvreren zodat het juister ligt aangemeerd, kost tijd en geld en dat zien we liever niet gebeuren”, verduidelijkt Piet Opstaele.

Vandaar groeide de idee om de kaaimuren uit te rusten met camera’s en sensoren zodat ze zelf kunnen aangeven of een schip juist ligt aangemeerd of niet. In de praktijk wordt een stuk van de kaaimuur aan de noord-westzijde van het Deurganckdok uitgerust met sensoren en camera’s. Het proefproject, dat 6 maanden duurt, focust zich zowel op binnenvaart- als op zeeschepen. 

Slim inspecteren
Eén van de taken van het Havenbedrijf is het onderhoud van de maritieme infrastructuur. “Een groot deel van de maritieme infrastructuur bevindt zich onder water, wat controle van de toestand van de infrastructuur erg moeilijk maakt”, schetst Opstaele de uitdaging. “Vaak stellen we maar vast dat er iets mis wanneer het te laat is, omdat een sluisdeur bijvoorbeeld plots dienst weigert. Nazicht van het euvel en herstel betekenen dan vaak dat we een sluis tijdelijk uit dienst moeten nemen, met hinder voor de operaties als gevolg. Die situaties willen we tot een absoluut minimum herleiden”, legt Opstaele uit.

Het Havenbedrijf rekent voor een slimme maritieme inspectie op verschillende technologieën. De eerste is Waterview, naar analogie van Google Streetview. Een uitgebreide database aan foto’s van de kaaimuren, van de fenders, van de bruggen…, moet toelaten schade aan de infrastructuur sneller vast te stellen, zodat die sneller kan hersteld worden. Een andere technologie is een autonome peilboot die na de zomer zal rondvaren in het Deurganckdok en die peilingen zal uitvoeren op de commerciële ligplaatsen. Bedoeling is dat de boot helpt om een zicht te hebben op de actuele waterdiepte van de ligplaatsen. Een 3D model van de Kieldrechtsluis zal tot slot worden ingezet voor preventieve onderhoudsactiviteiten: op basis van dit model wordt een virtual reality van de sluis ontwikkeld waarbij de onderhoudsploeg virtueel ‘onder water’ kan nagaan waar een defect zich kan bevinden, zodat ze veel gerichter kan ingrijpen.

Ook Havenhuis bezoeken wordt slim
Wie in het najaar het Havenhuis bezoekt, zal zijn bezoek verrijkt zich met een extra dimensie. Er wordt momenteel volop gewerkt aan het voorzien van ‘augmented reality’ en laserprojectie. De bezoekers zullen verschillende types schepen zien voorbij varen.

Innovatie in nieuwe visie Havenbedrijf
Er staat duidelijk heel wat op stapel, zowel in de haven als binnen het Havenbedrijf, en dat mag niet verbazen. “Innovatie is een van de bouwstenen van onze nieuwe visie”, zegt Erwin Verstraelen, die binnen het Havenbedrijf aan het hoofd staat van de nieuwe afdeling ‘digitalisering en innovatie’. “De nieuwe afdeling, de nieuwe visie, samen met onze engagementen in NxtPort, PortXL, …maken duidelijk dat de haven van morgen eraan komt."